GENEL BAKIS

‘Güven Tesisi ve Uzlaşma İçin Diyalog: Kıbrıslılar Mülkiyet Konusuna Yeni Yaklaşımlar Arıyor’ adlı projenin, ‘Kıbrıs’ta Yerinden Edilmek” başlıklı İnternet sitesine hoş geldiniz. PRIO Kıbrıs Merkezi’nin (PCC) başlatıp yürüttüğü bu proje, AB Komisyonu tarafından finanse edilmektedir (‘Kıbrıs Türk toplumunun yararına yardım tüzüğü’ altında; referans: Europeaid/127215/L/ACT/CY).

1960’lı yıllarda yaşanan toplumlararası şiddet olaylarının, ardından 1974 yılında adanın bölünmesiyle son bulan savaşın sonucunda, pek çok Kıbrıslı Rum ve Kıbrıslı Türk evlerini ve mülklerini kaybetmişti. Yerinden edilmiş bu insanların haklarının tesisi, halen askıda olan bir konudur. Karmaşık olduğu kadar ayrılığa da yol açan bu konu, Kıbrıs sorununa kapsamlı bir çözüm getirilmesine ilişkin yürütülen BM-destekli toplumlararası müzakerelerin ana temalarından biridir. Bir yandan da halkın olası bir çözüme dair beklentilerini ciddi şekilde etkilemektedir. PCC’nin bu projedeki amacı, Kıbrıslı Rumların ve Kıbrıslı Türklerin, birbiriyle çatışan bakış açılarını ve endişelerini daha iyi anlayabilmelerine yardımcı olmaktır. Karşılıklı anlaşabilmenin önünde, uzun yıllardır mevcut bir dizi engel bulunmaktadır:

Yerinden edilme ve yeniden yerleşim güzergahlarına dair bilgilerin yetersiz olması;
Her iki tarafın yerinden edilmiş insanlara ve terk ettikleri mülklere ilişkin hukuki düzenlemelerine dair kısıtlı bilgiye sahip olunması;
Geçmişe ve yerinden edilmiş kişilerin çektiği sıkıntılara dair tek taraflı anlatıların baskın olması nedeniyle diğer topluma duygusal bir yakınlık hissedilmemesi;
Yerinden edilmiş kişilerin sorunlarının nasıl çözülebileceğine dair yapıcı toplumlararası diyaloğun yetersiz olması;
Çatışma sonrası benzer durumların ele alındığı ve anlamlı derslerin çıkarılabileceği daha kapsamlı bir bakış açısının bulunmaması.

Proje, diyaloğu kolaylaştırarak ve araştırma temelli belge ve analizleri İnternet üzerinde erişilir kılarak bu sorunların aşılmasına katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu bağlamdaki etkinlikleri, aşağıdaki alt başlıklar çerçevesinde yürütülmektedir:

Yerinden edilme ve yeniden yerleşme rotalarının belirlenmesi—farklı şekillerde yerinden edilmiş kişilerin bugün farklı koşullarda nasıl yeniden yerleşmiş olduklarının ve ilgili hukuki düzenlemelerin bir kaydı.
Υerel düzeyde diyalog—yerinden edilme/yeniden yerleşim sürecinin farklı durumlarda nasıl gerçekleştiğini inceleyerek ve herhangi bir olası yerleşme durumundan etkilenecek olan yerel paydaşlar arasında diyaloğu kolaylaştırarak, endişelerin dile getirilebileceği ortamların sağlanması.
Hayat hikayeleri—yerinden edilmiş veya yerinden edilme yüzünden çeşitli biçimlerde etkilenmiş kişilerin öykülerinin belgelenmesi.
Belgesel bir film—yerinden edilme, kayıp ve hatırlama ile unutma politikalarına dair bir film.